گروه جهاد و مقاومت مشرق - اولین جلسه از دوره سوم سینما روایت که در مجموع سی و هفتمین جلسه از این مجموعه برنامه می شود، با اکران و بررسی فیلم سینمایی و دفاع مقدسی «تا آمدن احمد» برگزار شد. جلسه نقد و بررسی این فیلم سینمایی با حضور صادق صادق دقیقی کارگردان، پروانه مرزبان تهیه کننده، محمد تقی فهیم منتقد سینما و رسول شادمانی کارشناس و مجری برنامه برگزار شد.

شرکت نفت می گفت در خارک جنگ نبوده!

در ابتدای جلسه نقد و بررسی رسول شادمانی با ابراز خوشحالی از شروع سومین دوره از سینما روایت، گفت خداوند به سینمای ایران محبت و عنایت داشته است که محمد تقی فهمیم را برای سینمای ما نگه داشته، سال گذشته وی دچار سانح شدیدی شد که خدا رو شکر توانست دوران نقاهت را پشت سر بگذارد. شادمانی همچنین با بیان اینکه صادق صادق دقیقی و پروانه مرزبان علاقه و عرق خاصی به سینمای دفاع مقدس دارند گفت: پروانه مرزبان به دلیل تجاربی که دارد می تواند به راحتی سراغ سینمای تجاری و پر سود برود اما ترجیح می دهد در سینمای دفاع مقدس فعالیت کند.

مجری برنامه همچنین این نوید را داد که اکران عمومی فیلم «تا آمدن احمد» در هفته دفاع مقدس آغاز خواهد شد.

در ادمه شادمانی با طرح این سوال از تهیه کننده فیلم خواست تا درباره ساخت و دلایل ساخت چنین فیلمی توضیح دهد. پروانه مرزبان گفت: ما مستندی را در بوشهر می ساختیم در زمان ساخت این مستند چند نفر از اهالی جزیره خارک به سراغ ما آمدند و گفتند چرا در مورد خارک فیلم نمی سازید؟ این جزیره در طول جنگ 2840 بار توسط عراق بمباران شده در صورتی که کل جنگ 2800 روز طول کشیده است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم درباره آن ها فیلمی بسازیم. دربوشهر نیز عراقی هایی هستند که سال ها است در آن شهر اقامت می کنند. سعی کردیم بر اساس این سناریویی بنویسیم و تمام تلاشمان این بود که دینمان را به مردم خارک انجام دهیم.

تهیه کننده «تا آمدن احمد»تاکید کرد: بودجه این فیلم شخصی است و سعی کردیم با اندک بودجه ای که داشتیم فیلم را به طور احسن بسازیم.

در ادامه صادق صادق دقیقی با بیان اینکه قرار بود شرکت نفت با تیم سازنده فیلم همکاری کند و امکانات خود را در جزیره خارک در اختیار آنها قرار دهد گفت: متاسفانه شرکت نفت هیچ همکاری با ما نکرد، حتی نگذاشتند در جزیره کار کنیم و به ما گفتند اصلا در خارک جنگ نبوده است! ما پولی از شرکت نفت نمی خواستیم در صورتی که خیلی ها آمده اند و پول های هنگفتی از شرکت نفت گرفته اند. به دلیل عدم همکاری شرکت نفت نتوانستیم از خارک فیلم بگیریم و مجبور شدیم تصاویر جزیره را با VFX و کامپوزیت در بیاوریم.

رنج سینمای دفاع مقدس از بی توجی به فرم

محمد تقی فهیم با اشاره به اینکه بعد از سانحه رانندگی حدود 20 روز فلج بوده است و این دوباره شروع به حرکت کرده است را تولدی دوباره برای خود می داند، در نقد فیلم «تا آمدن احمد» گفت:  این فیلم دومین اثر کارگردان آن است که پیش از این نیز در فیلم «بزرگ مرد کوچک» به سینمای دفاع مقدس پرداخته بود. ما به دلیل موضعی که نسبت به چنین فیلم هایی داریم به دلیل دغدغه هایمان حتی نمی توانیم برای آنها واژه ضعیف به کار ببریم و در برابرشان موضع بگیریم.

فهیم افزود: گونه سینمایی دفاع مقدس بعد از انقلاب متولد شد و تنها گونه ملی در سینمای ما است. ما نمی توانیم بدون داشتن سینمای دفاع مقدس ادعای داشتن سینمای بومی داشته باشیم. همه گونه های سینمایی حتی ملودرام را می توان در زیر مجموعه سینمای دفاع مقدس آورد و به آن پرداخت.

 این منتقد سینما افزود: اما نمی توانیم از ضعف و بی توجهی به ساختار و فرم در سینمای دفاع مقدس و همچنین در فیلم «تا آمدن احمد» بگذریم. از اولین فیلم جنگی تاریخ سینمای ایران به نام «مرز» تا همین فیلم هایی که به تازگی ساخته شده اند، دو گرایش در فیلمسازان دیده می شود. ابتدا گرایش فیلمساز به ساخت فیلم های صرفا حادثه ای درباره دفاع مقدس که صرف جذب مخاطب و ایجاد جذابیت است و دومین گرایش فیلم های شبه روشنفکری که با چشمداشت به جشنواره های جهانی ساخته می شوند.

وی درمورد فیلم «تا آمدن احمد» گفت: این فیلم مخاطب را به خود معطوف می کند و کارگردان نشان داده است بیش از کسی که دومین فیلمش را ساخته حرف برای گفتن دارد.

فیلم 2 میلیاردی که به جشنواره نرسید

فهیم افزود: فیلم می توانست بهتر از این شود اما مشکل اصلی فیلم در فیلمنامه آن است. این متقد سینما گفت: به تازگی پرونده یک فیلم را بررسی کردم فیلمی بود با دو میلیارد هزینه که برای بازیگر نقش اول آن 200 میلیون دستمزد در نظر گرفته بودند بازیگر نقش دوم 150 میلیون و غیره، این دو میلیارد هم به غیر از امکانات دولتی بود که در اختیارشان قرار گرفته شده بود. با وجود این همه هزینه، برای فیلمنامه 30 میلیون هزینه کرده بودند و 10 میلیون هم براي دیالوگ نویسی و تحقیق، اینجا است که فیلم ضعیف از آب در می آید. فیلم بدون تحقیق درست و شخصیت پردازی ساخته می شود و آنقدر ضعیف می شود که در جشنواره فجر نیز پذیرفته نمی شود.

فهیم در نقد «تا آمدن احمد» گفت: فیلم تحلیل شخصیت ندارد. صادق دقیقی در پاسخ به فهیم گفت: من در این فیلم سعی کردن از حالت کلیشه در بیاییم.

شادمانی نیز با بیان اینکه در جشنواره سال گذشته فیلم فجر 3 فیلم دفاع مقدسی حضور داشتند گفت: به غیر از «تا آمدن احمد» ان دو فیلم دیگر باعث سرافکندگی سینمای دفاع مقدس بودند به شخصه خوشحالم که «تا آمدن احمد» توانست نماینده سینمای دفاع مقدس در جشنواره باشد.

شیار 143 هم کند است

صادق دقیقی در پاسخ به سوالی درباره کند بودن ريتم فیلم با قبول این ضعف فیلم گفت: «تا آمدن احمد» کوبنده شروع می شود اما در اواسط فیلم کند شد و در انتها باز کوبنده به پایان رسید. کارگردان فیلم علت اصلی ضعف آن را عدم همکاری شرکت نفت برای فیلم برداری از جزیره خارک عنوان کرد و گفت: «شیار 143» نیز فیلم کندی است: اگر می گذاشتند فیلم را در جزیره بگیریم این اتفاق نمی افتاد ما مجبور بودیم برای پر کردن جای خالی تصاویر جزیره بیشتر به تصاویر بسته درون خانه بپردازیم که همین باعث کند شدن فیلم شد.

مرزبان نیز با تائید حرف صادق دقیقی گفت: شرکت نفت اگر کمک می کرد، اگر تعدد لوکیشن نداریم و فیلم کند است به دلیل این است که نتوانستیم در خارک فیلم بگیریم. ما 50 نفر بودیم که با هواپیما به خارک رفتیم وقتی از هواپیما پیاده شدیم و از درب فرودگاه به داخل رفتیم از درب دیگر ما را برگرداند و سوار هواپیما کردند. این برخورد نیروهای ما را نارحت کرد اما اذیت کننده ترین چیز این بود که به ما گفتند مگر در اینجا هم جنگ بود؟!  بعد گفتند به دلایل امنیتی نمی توانید در خارک فیلم بسازید در صورتی که یکی از دستیاران فیلم ما گفت من شش ماه قبل برای ساخت یک تله فیلم به جزیره آمدم و در اینجا فیلم گرفتیم موضوع آن هم این بود که یک دختر و پسر به جزیره می آیند تا از آنجا با هم به دوبی فرار کنند!

فضای فاشیستی حاکم بر سینمای روشنفکری

محمد تقی فهیم در ادامه نشست گفت: برخی از مشکلات سینمای ایران به مدیران باز می گردد که باید شرایط را برای کار فیلمساز مهیا کنند. این منتقد افزود: هم اکنون فضای اکران از ما گرفته شده و فاشسیم بر فضای نقد حاکم گردیده است به طوری که نمی توان از فیلم های روشنفکری حتی انتقاد کرد. برخی از منتقدان درباره این فیلم های روشنفکری به خودمان می گویند که فیلم ضعیف است اما در رسانه ها جرات ندارد این را بگویند چرا که می ترسند پز روشنفکری شان خراب شود. این منتقد افزود تا به حال هر چه تلاش و کوشش بوده از آن طرف بوده کسانی که می خواند اکران و فضای سینما را از ما بگیرند. در صورتی که اگر ما خوب فیلم بسازیم حتی کسانی هم که در فضای این موضوعات نیستند به دنبال آن خواهند آمد.

شباهت با «شیار» داستان فیلم را عوض کرد

صادق دقیقی در پاسخ به سوالی درباره شباهت انتظار در دو فیلم «شیار 143» و «تا آمدن احمد» گفت: ما پروانه فیلم را در اردیبهشت سال 92 گرفتیم و دو ماه بعد در برج تیرماه بود که شیار 143 ساخته شد. ما آن سال پول نداشتیم فیلم را بسازیم در نسخه اولیه ما داستان انتظار بر دوش مادر فیلم بود. بعد با دیدن شیار 143 متوجه شدیم ساختن آن فیلم تصور تقلید ما را از «شیار» را ایجاد می کند.  به همین دلیل تلاش کردیم بار انتظار در فیلم بر دوش پدر و مادر تقسیم شود.

فهیم نیز با اشاره به اسم فیلم گفت : چرا باید چنین اسمی برای فیلم انتخاب شود؟  ما باید برای انتخاب نام فیلم ها دقت بیشتری کنیم . در جایی خوانده ام که در یک فیلم، گروهی برای مدت 3 ماه بحث کرده اند و همه جوانب کار را سنجیده اند که چه نامی را برای فیلم انتخاب کنند که نه دخترانه باشد که پسر ها آن را پس بزنند، نه پسرانه باشد که دخترها بگویند فضای مردانه دارد و به دیدنش نروند و غیره در سینمای خودمان کیمیایی نام فیلمش را «دندان مار» می گذارد که اسم محکمی است یا قبادی «پرواز لاک پشت ها» را می گذارد که حرف دارد. ما باید در نام گذاری فیلم دقت بیشتری کنیم.

قافیه را در فیلم جنگی باخته ایم

شفیع آقا محمدیان کارشناس سینما و مدیر سابق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی که در نشست حضور داشت گفت: باید قبول کنیم که ما در تولید فیلم جنگی قافیه را باخته ایم. دغدغه ها و فشار هایی که روی روی فیلم ساز می آید آنقدر زیاد است که وقتی پشت دوربین قرار میگیرد یادش می رود چه سکانسی می خواسته بگیرد. باید به فیلمسازانی که می خواهند فیلم جنگی بسازند کمک شود به خصوص در بخش فیلمنامه. هم اکنون نهاد های زیادی از جمله بنیاد شهید، بنیاد مستضعفان و حوزه هنری هستند که باید به سینمای دفاع مقدس کمک کنند اما کاری نمی کنند، گویا منتظرند دوباره جنگ شود که یاد شان بیوفتند و کاری بکنند.

صادق صادق دقیقی نیز در پایان جلسه با بیان اینکه ما  یک سازمان سینمایی دفاع مقدس داریم که در عمل هیچ کاره است، گفت: اما در انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس چند جوان جمع شده اند که کار های بزرگی کرده اند. این کارگردان افزود: یا باید سازمان سینمایی دفاع مقدس به طور کلی برداشته شود یا اینکه به تولید فیلم های دفاع مقدسی کمک کند.

لازم به ذکر است در ابتدای این جلسه، کتاب «دستور زبان تدوین» برای حضار معرفی شد. رسول شادمانی با بیان اینکه این کتاب از جدیدترین آثار نشر ساقی است، گفت: نویسنده تلاش کرده با زبانی ساده تدوین را توضیح دهد و کار یک تدوینگر را تشریح کند. این کتاب برای مبتدیان  یک آموزش خوب و برای حرفه ای ها هم دارای نکاتی مفیدی باشد.

 سی و هفتمین جلسه سینما روایت عصر روز یکشنبه 30 فروردین ماه در مجتمع فرهنگی اسوه واقع در خیابان انقلاب اسلامی نبش بهار جنوبی برگزار شد.